Europa investeert fors in kennisontwikkeling
Actueel
Contact
Op 16 juli presenteerde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen het Meerjarig Financieel Kader (MFK) voor 2028-2034 van de Europese Unie. Het nieuwe MFK omvat €1.816 biljoen, wat een stijging van €0.6 biljoen betekent ten opzichte van het huidige budget van €1.2 biljoen. Binnen het MFK wordt €40.8 miljard toebedeeld voor het Erasmus+ programma, €175 miljard voor het Europese Kaderprogramma voor onderzoek en innovatie, en €410 miljard voor het Competitiveness Fund. Annelien Bredenoord, voorzitter van de Erasmus Universiteit Rotterdam en EU-dossierhouder van Universiteiten van Nederland: “Het is goed nieuws dat de Europese Commissie zo duidelijk inzet op kennis en innovatie. Deze investeringen zijn keihard nodig om het hoofd te bieden aan de maatschappelijke en geopolitieke opgaven van deze tijd. Dat Horizon bijna verdubbelt en dat er daarnaast nog een krachtig concurrentievermogen fonds komt, maakt duidelijk dat deze boodschap onderschreven wordt. Dit begrotingsvoorstel sluit ook goed aan bij de ambities van het huidige kabinet om meer te investeren in kennis en innovatie om onze Nederlandse en Europese economie en weerbaarheid te vergroten.”
Contact
MFK
In dit vroege stadium is in elk geval al duidelijk dat het MFK een forse stap zet richting innovatie. De ‘klassieke’ grote posten (landbouw, regio's) worden procentueel kleiner en de prioriteiten worden verlegd naar toekomstgerichte investeringen. Naar verluidt leidde dit tot stevig debat in de laatste dagen voor de presentatie maar de universiteiten juichen deze dappere stap toe. Uiteraard is nog veel onduidelijk over de praktische uitwerking (ook omdat dit het startpunt van de onderhandelingen met lidstaten en het EP is) maar het is duidelijk dat men de aanbevelingen van Draghi, Letta en zeker ook de werkgroep-Heitor recht heeft willen doen. Als Europa sterk wil blijven moet het vol inzetten op kennis en innovatie en het voorgestelde budget past bij deze ambitie. Het is nu van groot belang dat ook de Nederlandse overheid deze beweging steunt en vol inzet op kennis, zowel in het MFK als in een nieuw Nederlands regeerakkoord. Het nieuwe MFK is eenvoudiger ingedeeld en – volgens de EC althans – flexibeler. Dat is gunstig als het daarmee beter op maatschappelijke prioriteiten kan inspelen, maar een goed beschermd ('ringfenced') kennisbudget wordt daardoor alleen nog maar belangrijker.
FP10 en het Competitiveness Fund
Er blijft een sterk en onafhankelijk kaderprogramma voor onderzoeksfinanciering bestaan na Horizon Europe. Dat is goed nieuws, want de kaderprogramma's vormen een belangrijke bron voor Nederlandse wetenschappers en universiteiten. De Europese Commissie laat met het aan FP10 verbonden Concurrentievermogenfonds (CF) zien dat ze werk maakt van de aanbeveling van Mario Draghi om sterker en gecoördineerder in te zetten op innovatie en onderzoek. Ook volgt de Commissie de aanbevelingen uit ons gezamenlijk met de NFU opgestelde position paper, met betrekking tot hun voornemens op het gebied van onder andere simplificatie, het stimuleren van internationale samenwerking, en steun voor baanbrekende innovatie.
De EU trekt bijna twee keer zoveel geld uit voor Horizon Europe als in het lopende budget. Het programma behoudt de pijlers Excellent Science (I), Competitiveness & Society (II) en Innovation (III). Daar wordt de vierde pijler ‘European Research Area’ (ERA) aan toegevoegd. Daarnaast moet het ook verschillende waarden van de ERA bevorderen, bijvoorbeeld met Open Science, de 3% investeringsnorm en, potentieel heel gunstig voor universiteiten: de zogenaamde ‘vijfde vrijheid’. Bovendien zal Horizon zich gaan richten op strategische en maatschappelijke prioriteiten. Ook is het de bedoeling dat het eenvoudiger wordt voor aanvragers om toegang te krijgen tot Horizon. Bredenoord: “Het lijken grosso modo goede verbeteringen te zijn van het Horizon-programma. We zien veel terug van waar wij als Nederlandse universiteiten eerder voor hebben gepleit, zoals de focus op excellentie en het behoud van een op zichzelf staand Horizon-programma. Wel willen we meer weten over de samenloop met het CF en moeten we opletten dat de Commissie niet te nadrukkelijk gaat sturen op de inhoud van onderzoek - ‘picking winners’ is nooit een goed idee.”
Erasmus+ programma
Voor de universiteiten en studenten is Erasmus+ al decennialang een essentieel programma. Niet voor niets gaven we in een eerder position paper met Neth-ER aan dat we vooral de basis van Erasmus willen versterken met meer budget en minder bureaucratie. Het lijkt er nu op dat Erasmus+ wel groeit, maar zeker niet verdubbelt. Ook is nog onduidelijk waar de veelbelovende allianties van Europese universiteiten belegd en gefinancierd worden. In het licht van de ambities die we hebben met het programma, laat dit te wensen over.
