Oproep onderwijskoepels en studentenorganisaties: hol het onderwijs niet uit

Deze en volgende week zijn er in de Eerste en Tweede Kamer belangrijke debatten over de financiële toekomst van het onderwijs. Zowel in de Voorjaarsnota 2025 als in de Miljoenennota 2026 staan plannen om mbo-scholen, hogescholen en universiteiten niet volledig te compenseren voor loon- en prijsstijgingen. Daardoor zullen de oplopende kosten voor bijvoorbeeld energie, ICT, praktijklokalen en onderzoeksfaciliteiten bij de onderwijsinstellingen zelf neerslaan, net als de gestegen loonsom. 

Terwijl andere sectoren zoals het primair en voorgezet onderwijs wél de volledige bijstelling krijgen, geldt dat niet voor het vervolgonderwijs. Het gevolg is dat de vergoeding per student zal achterblijven bij de inflatie. Deze maatregel treft het mbo, hbo en wo sterk en loopt voor hen op tot tientallen miljoenen per jaar en komt bovenop de eerdere bezuinigingen waarmee het vervolgonderwijs al mee te maken heeft. De bezuiniging is bovendien blijvend: ook als in de toekomst de loon-prijscompensatie wel weer volledig wordt, wordt die dan berekend over een lager bedrag. Dit is dus geen eenmalige ingreep, maar een stapeling van financiële druk die langzaam het vervolgonderwijs uitholt. 

Hogescholen, mbo-instellingen en universiteiten hebben al te maken met de gevolgen van dalende studentenaantallen en zware bezuinigingen. Deze sluipende bezuinigingen komen daar nu bovenop, waardoor instellingen structureel minder middelen hebben om dezelfde kwaliteit en breedte van onderwijs en onderzoek te blijven bieden. Die optelsom bedreigt opleidingen in het mbo, hbo en aan universiteiten, van Randstad tot de regio. Voor jonge mensen betekent het verdwijnen van een opleiding dat zij genoodzaakt zijn te verhuizen voor hun opleiding, en studenten die eenmaal wegtrekken keren vaak niet terug naar hun oorspronkelijke regio. Bovendien heeft het verdwijnen van opleidingen bredere gevolgen: het leidt tot banenverlies bij onderwijsinstellingen en verzwakt de leefbaarheid van de regio. 

Oproep 

De Vereniging Hogescholen, de MBO Raad, Universiteiten van Nederland, JOBmbo, ISO en LSVb roepen de Eerste en Tweede Kamer daarom op: draai de bezuinigingen op het vervolgonderwijs terug en voorkom extra bezuinigingen. Stel daarnaast een wettelijk kader op, net als in het primair onderwijs, zodat de prijsontwikkeling niet als verkapte bezuiniging op de onderwijsbegroting kan worden gebruikt. Zo kunnen instellingen hun kwaliteit van onderwijs en onderzoek behouden, studenten verzekerd blijven van een goede opleiding binnen redelijke reisafstand, en kunnen zij maximaal bijdragen aan zorg, onderwijs, techniek en vele andere sectoren die essentieel zijn voor een sterk en toekomstbestendig Nederland.