Digitalisering kan gezonde mensen helpen om ongezonde leefgewoonten bij te buigen en gezonder leefstijlen aan te leren. Ouderen kunnen met slimme technologie langer zelfstandig blijven. Analyse van digitaal verkeer kan helpen om ziekten eerder te diagnosticeren en uitbraken van besmettelijke ziekten eerder op te sporen. Intelligente of mensachtige robots kunnen patiënten activeren en eenzaamheid tegengaan.
De volgende wetenschappers stellen zich voor:
Gezondheidszorg
In de gezondheidszorg wordt steeds meer gewerkt met digitale eHealth-applicaties zoals apps, serious games of e-coaching voor zowel preventie als behandeling van somatische en geestelijke aandoeningen. Chronische somatische aandoeningen kunnen bijvoorbeeld niet alleen leiden tot fysieke klachten zoals pijn, jeuk en vermoeidheid, maar ook tot problemen als een negatieve geestesgesteldheid, beperkingen in de dagelijkse activiteiten en belemmeringen in het sociale verkeer. Deze patiënten kunnen profiteren van online screening en zelfmanagement-behandelingen op maat. eHealth is ook een belangrijk instrument om patiënten een stem te geven en kan bijdragen tot gedeelde besluitvorming. Bovendien worden digitale oplossingen steeds vaker gebruikt voor de preventie van chronische somatische en geestelijke aandoeningen, zoals hartziektes en depressie.
Afgestemd op individuele behoeften
Het eHealth and self-management onderzoeksprogramma is met name bedoeld om de gezondheidszorg voor een breed scala van patiëntengroepen te optimaliseren. Dit gebeurt door ontwikkeling, evaluatie en implementatie van online screeninginstrumenten en zelfmanagement-interventies die op de individuele behoeften kunnen worden afgestemd. Het onderzoeksprogramma omvat een breed scala van projecten gericht op het ontwikkelen en testen van de effectiviteit van digitale screeninginstrumenten voor de selectie van risicopatiënten aan wie interventies op maat kunnen worden aangeboden (bijvoorbeeld online zelfmanagementinterventies voor risicopatiënten die problemen ondervinden met hun aanpassing aan een chronische aandoening). Daarbij wordt gebruikgemaakt van verschillende applicaties zoals apps, games, e-coaching en virtual reality.e-Coach
De e-Coach voor patiënten met chronische somatische aandoeningen is een voorbeeld van een online zelfmanagementinterventie onder begeleiding van een therapeut die online persoonlijke feedback geeft over behandelingsdoelstellingen en -opdrachten. Doel van de behandeling is het terugdringen van de invloed van chronische somatische aandoeningen op het dagelijks leven van patiënten. De e-Coach biedt behandelingsmodules op maat die aansluiten bij het specifieke risicoprofiel van de individuele patiënt. De thema's van deze modules omvatten fysieke, psychologische en sociale aanpassing. Hierbij kan men denken aan pijn, vermoeidheid, stemmingsproblemen en sociale relaties. Elke module bestaat uit meerdere opdrachten en informatieve teksten die zijn afgestemd op de specifieke doelstellingen van de patiënt. De (kosten)effectiviteit van deze en vergelijkbare programma's is aangetoond in diverse patiëntengroepen en het programma wordt momenteel breed uitgerold in de gezondheidszorg.
Het onderzoeksprogramma eHealth and self-management wordt uitgevoerd door de Faculteit der Sociale Wetenschappen van de Universiteit Leiden in samenwerking met het Leids Universitair Medisch Centrum (het gerelateerde universitaire profielthema Health across the Human Life Cycle van beide faculteiten) en het Medical Delta netwerk in samenwerking met de TU Delft en het Erasmus MC alsook particuliere partners.
Ik ben een neurowetenschapper en ik houd mij bezig met de bestudering van de hersenprocessen die ons in staat stellen herinneringen te vormen en te stabiliseren. Ik maak daarbij gebruik van diverse methoden waaronder experimentele psychologie, functionele neurobeeldvorming, genetica, farmacologie en endocrinologie. De mate waarin wij in staat zijn nieuwe herinneringen te vormen wordt niet alleen bepaald door stabiele verschillen tussen personen of door ziektes zoals dementie maar ook door de gemoedstoestand waarin wij ons op het moment in kwestie bevinden. Zo worden stressvolle gebeurtenissen heel goed in het geheugen opgeslagen opdat wij deze niet meer vergeten. Dit leidt bij sommige gevoelige personen tot traumatische, intrusieve herinneringen die de basis vormen voor een psychopathologisch ziektebeeld. Maar ook de manier waarop wij nieuwe informatie opdoen die samenhangt met reeds bestaande kennis is bepalend voor het aanmaken en stabiliseren van nieuwe herinneringen. Deze interactie tussen bestaande en nieuwe herinneringen is met name belangrijk voor het (formele) onderwijs en blijkt dynamisch gemoduleerd te zijn in de hele ontwikkeling van de hersenen.
Vandaag de dag hebben wij de beschikking over een schijnbaar ongelimiteerde hoeveelheid digitale gegevens die fungeert als een extracorporaal geheugen, en dit is van grote invloed op ons geheugen en de wijze waarop wij leren. Wij weten echter nog niet precies wat de gevolgen zullen zijn van ons digitale leven en wij hebben daarvoor nog geen mechanistische verantwoordingsmethode. Een dergelijk inzicht is echter essentieel voor optimale interfaces, voor aanbevelingen over de wijze waarop het digitale en neurale geheugen kan worden gecombineerd. In aanleg belangrijker is dat dit inzicht in de neurobiologische effecten van ons digitale leven mogelijk kan resulteren in de ontwikkeling van nieuwe onderwijsmethoden en behandelingswijzen van geestesziekten.
Uit de Nationale Wetenschapsagenda en het Horizon 2020-programma blijkt wel dat het bevorderen van gezondheid en welzijn een grote uitdaging is voor de samenleving. Gezondheid kan worden gedefinieerd als 'het vermogen van mensen om zich aan te passen en eigen regie te voeren in het licht van sociale, lichamelijke en emotionele uitdagingen' (Huber M et al., BMJ 2011). Gezondheidsbevorderend gedrag vormt
een van de pijlers van deze aanpassing en is derhalve een voorwaarde voor een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid. Gezondheid en welzijn zijn echter niet willekeurig verdeeld over de samenleving, en psychosociale factoren zoals onderwijs, geslacht of persoonlijkheid zijn vaak bepalend voor individuele gezondheidsverschillen. Bovendien heeft de vooruitgang in de biomedische wetenschap tot gevolg dat mensen langer leven met chronische ziektes, met als resultaat dat er in de gezondheidszorg grote waarde wordt toegekend aan patiëntgerichte uitkomsten zoals kwaliteit van leven en door de patiënt ervaren gezondheid.Recente ontwikkelingen in de digitale samenleving bieden volop mogelijkheden om gezondheid en welzijn te verbeteren, zowel op individueel vlak als op het niveau van de samenleving. Nieuwe manieren van aanpak in de datawetenschap en behandelingsstrategieën (eHealth-interventies, monitoring van de patiënt op afstand) maken een meer persoonlijke zorg mogelijk voor personen met chronische somatische of geestelijke problemen. Het grote bevolkingsgebaseerde PROFILES-register maakt bijvoorbeeld gebruik van nieuwe informatietechnologieën voor onderzoek en verbetering van patiëntgerichte uitkomsten in de behandeling van kanker. Dankzij de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van apps en draagbare technologieën kan via de experience sampling methode (ESM) veel informatie worden verkregen over lichamelijke activiteit, slaap, voedselinname en emoties. Analyse van deze gegevens zal resulteren in een effectievere, meer persoonlijke aanpak van gedragsverandering ter bevordering van gezondheid en welzijn. Ook worden er nieuwe digitale tools ontwikkeld om systematische verschillen in de gezondheidszorg te onderzoeken en professionals en gezondheidsorganisaties relevante informatie te verschaffen die hen helpt de zorg te verbeteren.
