Code goed bestuur universiteiten
Universiteiten zijn publiek gefinancierde organisaties en hebben een sterke binding met de Nederlandse samenleving. Dat vraagt om een transparante en verantwoordelijke vorm van bestuur, toezicht en medezeggenschap. De universiteiten hebben daarom een eigen code goed bestuur opgesteld.
In 2018 stelde de VSNU de commissie code goed bestuur universiteiten in. Deze commissie kreeg de opdracht de huidige code grondig te vernieuwen. Er was behoefte aan een meer value-based code, die past bij de ambities van universiteiten. Dit heeft geleid tot de nieuwe Code goed bestuur universiteiten, die beoogt bij te dragen aan goed bestuur door het goede gesprek over de governance van universiteiten te stimuleren. Om deze reden is in de code niet alles tot in detail voorgeschreven: dat zou immers niet zorgen voor een goed gesprek, maar van de code meer een afvinklijst maken. De code laat op bepaalde plekken ruimte, en nodigt op die manier bestuurders, toezichthouders en medezeggenschap uit om met elkaar in gesprek te gaan over hoe zij uitvoering willen geven aan de vastgelegde principes van goed bestuur.
Belangrijkste vernieuwingen
De commissie heeft gepoogd in deze nieuwe code met name een aantal onderwerpen extra aandacht te geven. Vernieuwingen ten opzichte van de oude code betreffen onder meer de volgende:
- Er is gekozen om de reikwijdte van de code uit te breiden. In de oude code werden enkel CvB- en RvT-leden aangesproken op hun verantwoordelijkheden. In de nieuwe code worden ook decanen en faculteitsbesturen, die zowel wettelijk als in de praktijk een grote bestuurlijke verantwoordelijkheid hebben binnen de universiteit, aangesproken.
- De nieuwe code besteedt expliciet aandacht aan het belang van een open cultuur en een veilige omgeving. Beide zaken zijn van groot belang binnen universiteiten en daarbij ligt er een belangrijke verantwoordelijkheid bij bestuurders en toezichthouders om hieraan bij te dragen.
- De medezeggenschap heeft in de afgelopen jaren meer bevoegdheden gekregen. Zij krijgt daarom ook ruimer aandacht in de nieuwe code. Een goed functionerende medezeggenschap en een goede relatie tussen het CvB en de medezeggenschap zijn cruciaal voor goed bestuur van universiteiten.
- Universiteiten werken steeds meer samen met andere organisaties. De goede inrichting van de governance van samenwerkingsverbanden zal de komende jaren enkel aan belang winnen en vormt een belangrijke uitdaging voor veel universiteiten. In de nieuwe code is hier daarom een apart principe aan gewijd.
Totstandkoming nieuwe code
De commissie heeft tijdens het schrijven van de code diverse stakeholders geconsulteerd over de gewenste inhoud van de nieuwe code. Er zijn vele gesprekken gevoerd met leden van colleges van bestuur en raden van toezicht, decanen, vertegenwoordigers van de medezeggenschap en juristen van universiteiten. De opbrengsten van deze gesprekken heeft de commissie verwerkt in een conceptversie van de code, die vervolgens van 18 juli tot en met 15 september 2019 voor publieke consultatie online heeft gestaan.
Eind 2019 is de nieuwe code goed bestuur vastgesteld door de general assembly van de VSNU. De nieuwe code goed bestuur universiteiten is per 1 januari 2020 van kracht.