Toekomstmuziek voor samenwerking in en met Duitsland
28-02-2019
De VSNU blogt! Door middel van korte verslagen bieden we een inkijkje in de werkzaamheden van de Vereniging van Universiteiten. Dit het woord aan onze beleidsadviseur Rianne Kouwenaar. Zij schreef over een werkbezoek aan Baden-Württemberg.
‘LICHT’ staat er in grote letters op het gebouw van ARENA2036, dat eruit ziet als een fabriekshal. Dat is het eigenlijk ook: hier bouwen de Universiteit van Stuttgart en verschillende bedrijven uit Baden-Württemberg aan de auto van de toekomst. Typischer Baden-Württemberg, de deelstaat in het zuidwesten van Duitsland wordt het niet. De auto-industrie: check. Innovatieve samenwerking tussen universiteit en bedrijfsleven: check. De blik op de toekomst: check.
Ik ben hier in de kielzog van de secretaris-generaal van het ministerie van OCW, die met een kleine delegatie vanuit het Nederlandse hoger onderwijs naar Stuttgart en omstreken is gekomen om van onze oosterburen te leren.
Hoofdvraag: samenwerking met bedrijfsleven
We bezoeken universiteiten en hogescholen, spreken met Nederlandse wetenschappers die hier werken, en gaan in gesprek met de minister en de ‘ambtschef’ van het Ministerium für Wissenschaft, Forschung und Kunst Baden-Württemberg. De hoofdvraag van het bezoek is: hoe komt het dat de universiteiten en hogescholen hier zo intensief met het bedrijfsleven samenwerken? Het antwoord daarop is een mix van historie, sterke industrie, en investeringen door het bedrijfsleven.
Studenten met salaris?
Zo hebben ze hier bijvoorbeeld de Duale Hochschule, een unieke instelling in Duitsland die duale opleidingen samen met het bedrijfsleven aanbiedt. Studenten melden zich aan bij een van de aangesloten bedrijven, worden door het bedrijf geselecteerd, en starten vervolgens aan een vijfjarige opleiding waarbij ze om de drie maanden wisselen van bedrijf naar hogeschool (en andersom). Ze krijgen vanaf het begin al salaris. Op die manier weten bedrijven talent aan te trekken en zijn bedrijven en de hogeschool blijvend in gesprek over welke kennis en vaardigheden studenten moeten krijgen.
Het Nederlandse wetenschapssysteem onder de loep
Verschillende Nederlandse wetenschappers aan de Universiteit van Stuttgart geven een perspectief van buiten naar binnen: hoe kijken zij naar het Nederlandse wetenschapssysteem? Ze zeggen: “We zijn een kleiner deel van onze tijd kwijt met onderzoeksproposals te schrijven voor externe funding dan collega’s in Nederland. We zijn minder afhankelijk van deze funding, en bovendien ligt het honoreringspercentage hier veel hoger.” Meer tijd om onderzoek te doen dus. Een relevant signaal, gezien de discussies in Nederland over de balans tussen eerste en tweede geldstroom.
Samenwerken in Europa
Met de Duitse ambtenaren van het ministerie bespreken we dat we samen kunnen optrekken in Brussel, bijvoorbeeld als het gaat om het meer gebalanceerd waarderen en belonen van wetenschappers, en om open science en open access. Daarvoor is samenwerking tussen Duitsland en Nederland van groot belang.
Met een licht gemoed verlaat ik deze Duitse deelstaat: we kunnen veel van elkaar leren, en de wil om samen te werken in Europa is groot.
