Docentprofessionalisering

Basiskwalificatie Onderwijs (BKO)

De Nederlandse universiteiten hebben in UNL-verband een keurmerk opgesteld voor docenten. Deze zogeheten Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) is een bewijs van de didactische bekwaamheid van docenten in het wetenschappelijk onderwijs.

Het BKO-traject behelst een didactische ontwikkelfase op maat, afgesloten door middel van dossier-toetsing: de docent wordt begeleid, bijvoorbeeld door een senior docent en/of onderwijskundige, en leert en reflecteert in een community van docenten.

De BKO biedt enerzijds uniformiteit in de competenties die academische docenten moeten behalen en de wijze waarop dit getoetst wordt. En, anderzijds is er ruimte om per universiteit een eigen invulling te kiezen om zo optimaal aan te sluiten op de behoeften van de instelling, opleidingen en docenten.

Peer review BKO

In 2017 namen alle universiteiten clustergewijs deel aan een peer review van de BKO. Deze kent een rijke opbrengst. Universiteiten hebben veel geleerd van het bij elkaar in de keuken kijken en implementeren deze lessen op hun eigen instellingen.

De BKO blijkt goed ingebed in alle instellingen en zij wordt gewaardeerd: zowel door docenten die zich kwalificeren als door opleidingen die bezig zijn met verbetering en/of innovatie. De universiteiten beantwoorden de vraag of de wederzijdse erkenning van de BKO gehandhaafd kan worden dan ook met een volmondig ja. 
Instellingen zijn, naast het borgen en hoog houden van de kwaliteit van de BKO, steeds meer bezig met het ontwikkelen en uitbreiden van docentprofessionalisering voor en na de BKO. Hierbij is er ook aandacht voor de inbedding in HR-beleid.

Doorlopende ontwikkeling

De professionele ontwikkeling van docenten stopt uiteraard niet na het behalen van de BKO. Universiteiten kennen verschillende trajecten en cursussen voor en na de BKO. Te denken valt aan specialistische cursussen, individuele coaching, intervisie, de senior kwalificatie onderwijs (SKO) en de leergang onderwijskundig leiderschap.

Trendvolgers van de BKO  

Een aantal instellingen hebben zich bij de BKO aangesloten als trendvolgers. Oorspronkelijk zijn ze trendvolger geworden doormiddel van een BKO-audit. Deze bestaat uit een studie naar de BKO-documentatie van de instelling (leermateriaal, toetsprocedure, etc.) gevolgd door gesprekken met vertegenwoordigers van het beleid, de dienst die het BKO-traject organiseert en begeleid, deelnemende docenten, trainers/ docenten van de BKO, en beoordelaars van de portfolio's. Op basis van de audit is aan UNL gerapporteerd over de bevindingen en is er een positief advies gegeven omtrent de vraag van de geauditeerde om trendvolger te kunnen zijn.  

Trendvolgers zijn (november 2025):   

• Universiteit van Antwerpen (2011)
• IHE Delft Institute for Water Education (2013)
• Nederlandse Defensie Academie (2014)
• Nyenrode Business Universiteit (2015)
• Katholieke Universiteit Leuven (2016)
• Universiteit Hasselt (2018)
• Universiteit van Curaçao (2019) 

• TIAS Business School (2025) 

Meer informatie?

Naar aanleiding van de peer review in 2017 heeft de VSNU in 2018, in samenwerking met BKO-coördinatoren en beleidsmedewerkers van de universiteiten, de volgende publicatie opgesteld: